Bana do Terespola

Kategoria: Spotkania z Historią

Opublikowano: poniedziałek, 09, kwiecień 2018 10:22

Jagoda

Odsłony: 72

W marcu tematem ‘Spotkania z Historią’ była kolej. Wbrew pozorom Świecie ma bardzo ciekawe tradycje kolejowe.

W XIX wieku znaczenie Wisły dla handlu zaczęło się bardzo szybko zmniejszać. Jej dotychczasową funkcję zaczęły przejmować utwardzone drogi, a po 1850 również kolej, której pierwszą nitkę prowadzącą przez Pomorze zbudowano po 1850 (Berlin-Królewiec z odgałęzieniem do Gdańska). Pierwotnie zakładano, że linia kolejowa biec będzie przy samym Świeciu, ostatecznie jednak ominęła ona miasto. Z kolei zamulające się koryto Wisły coraz bardziej utrudniało handel. Miasto pozostało bez głównego źródła własnych dochodów.

Odcięte od Wisły, już w latach 60. XIX wieku Świecie zaczęło starać się o budowę kolejowej bocznicy, początkowo od strony Laskowic, z którymi miasto posiadało dogodne połączenie drogowe. Projektu tego nie udało się zrealizować, a Świecie uzyskało połączenie kolejowe z pobliskim Terespolem dopiero w 1888 roku. 1 września 1888 roku nastąpiło uroczyste otwarcie nowej linii kolejowej Terespol – Świecie.

Była to linia jednotorowa, która nabrała dużego znaczenia w ruchu towarowym. Wybudowano na niej kilka bocznic, w tym dwie najważniejsze, prowadzące do cukrowni i młynów, których produkty we wcześniejszych latach były spławiane Wisłą. Obecność  cukrowni w Świeciu była oficjalnym, głównym argumentem, który spowodował potrzebę podciągnięcie linii kolejowej z Terespola. Był też powód nieoficjalny, związany z planami wojskowymi władz pruskich. Już pod koniec XIX wieku powstała koncepcja twierdz nadwiślańskich broniących dostępu do rdzennych terenów Rzeszy Niemieckiej od strony wschodniej. Najmłodszym z zaplanowanych umocnień była Twierdza Chełmno. W pierwotnym zamyśle pruskich wojskowych linia z Terespola do Świecia miała zostać przedłużona połączeniem z Przechowa do Chełmna poprzez most na Wiśle. Jednak nie została zrealizowana. Natomiast w ruchu pasażerskim linia ta od samego początku istnienia miała niewielkie znaczenie; w latach 80. XX wieku kursowały nią jedynie 4 pary pociągów spalinowych do Terespola Pomorskiego. W 1973 roku wybudowano nowy dworzec autobusowo-kolejowy. Ostatecznie połączenie to zlikwidowano w 1996 roku. Od tej pory tory były wykorzystywane jedynie na potrzeby miejskiej ciepłowni i cukrowni. Po likwidacji tej ostatniej również połączenie towarowe do samego centrum Świecia przestało istnieć. Chociaż tory w Przechowie są wciąż wykorzystywane na potrzeby tamtejszego przemysłu, to Rada Miejska w Świeciu podjęła decyzję o rozbiórce linii kolejowej od stacji Świecie Przechowo do stacji Świecie nad Wisłą na potrzeby drogi asfaltowej.

Spotkanie skończyła dyskusja daleko wykraczająca poza temat kolei, dotycząca transportu i jego znaczenia dla rozwoju miasta i ciekawych, niezrealizowanych planach budowy odrębnego kanału rzecznego ze Świecia do Gdyni.

* żródła: Wikipedia, ‘Dzieje Świecia nad Wisłą i jego regionu’, extraswiecie.pl

Oprac. Michał Brdak