Relacja ze spotkania DKK w Przechowie

          „Cena wolności”, najnowsza powieść Barbary Wysoczańskiej, była przedmiotem dyskusji podczas kwietniowego spotkania DKK w Filii nr 1. Popularna autorka znana jest z powieści, których fabuła rozgrywa się na tle starannie dobranych wydarzeń historycznych. Początek książki przypada na rok 1904 w Warszawie. To burzliwy czas dla Polski, w którym bunt przeciwko carskiemu reżimowi jest bardzo aktywny. Zakazane są wszelkie przejawy polskości, tj. mowa w j. polskim, czytanie w języku ojczystym czy dostęp do polskich książek.

          Główna bohaterka, Klara Tyszkowska, to młoda aktywistka i feministka, która buntuje się przeciwko tradycji i carskiemu uciskowi. Wraz z kilkoma bliskimi koleżankami studiuje na tajnym Latającym Uniwersytecie. Swoje poglądy wyraża w piśmie „Bluszcz”, w którym potajemnie pracuje. Jej poglądy są bardzo śmiałe i radykalne co powoduje, że w kręgach rodzinnych i towarzyskich określana jest mianem skandalistki i mącicielki. Żyje według własnych zasad, które odbiegają od wszelkich konwenansów. Kroczy naprzeciw panującym normom społecznym, występuje przeciwko małżeństwu, uczestniczy w manifestacjach, pali papierosy. Jej artykuły zamieszczane w „Bluszczu”  dotyczą nieustannej walki o prawa kobiet. Są to bardzo radykalne, kontrowersyjne i wręcz rewolucyjne poglądy jak na ówczesne czasy. Opowiada się za prawem kobiet do samodzielnego wyboru sobie męża, do wyboru życia w pojedynkę, do decyzji w sprawie nieślubnej ciąży, do pracy zarobkowej i ogólnie za prawem do stanowienia o sobie i wykluczającym męską dominację. Z tego powodu naraża się na ostrą krytykę rodziców, którzy wychowani są według określonych zasad i przestrzegają utartych kulturowo schematów.

          W poczynaniach Klary towarzyszy jej znajomy od dzieciństwa Jędrzej Witebski, syn warszawskiego fabrykanta. Klara, jako przeciwniczka małżeństwa traktuje go po przyjacielsku, choć uczucia Jędrzeja wobec Klary są głębsze. Dziewczyna tego nie dostrzega, co w przyszłości doprowadzi do poważnych konsekwencji.

          Klara wyraża opinię, że nie tylko należy walczyć o prawa narodu, ale trzeba skupić się na prawach kobiet i zmienić ich rolę w społeczeństwie. Klara wraz z przyjaciółmi bierze udział w manifestacjach organizowanych przez PPS. Po jednym z takich zbrojnych wystąpień przeciwko carskiej władzy Klara i Jędrzej wpadają w tarapaty. Na ich drodze staje rosyjski kapitan Aleksander Kirsanov, który bierze udział w tłumieniu manifestacji. Jędrzej zostaje aresztowany. Rosjanin obiecuje uwolnić Jędrzeja, ale stawia pewne warunki. Czy Klara jest we stanie zapłacić wysoką cenę za wolność Jędrzeja?

          Ta powieść bardzo poruszyła czytelniczki. Podkreśliły wielkie wysiłki Klary, która podejmowała odważne decyzje w niełatwych czasach na rzecz kobiet. Stwierdziły, że zakochana kobieta jest zdolna do dużych poświęceń. Jednocześnie dodały, że walka kobiet o swoje prawa toczy się i obecnie. Oczywiście nie dzieje się to w taki spektakularny sposób jak dawniej, ale w pewnych obszarach życia możemy zauważyć dysproporcje, np. w wynagradzaniu, zatrudnianiu, polityce.

          Panie klubowiczki zachęcają do zapoznania się z ta pozycją. Chociaż opowiedziana historia nie należy do lekkich, to jest przedstawiona w bardzo przystępny sposób. Książka stawia przed nami pytania o cenę wolności. Ile jesteśmy w stanie z siebie dać, aby ratować rodzinę, przyjaciół, miłość? Co jesteśmy w stanie poświęcić, aby ratować najbliższych? Do czego jesteśmy zdolni, aby zmienić swój lub innych los?

Oprac. Izabela Feddek