Rys historyczny
Historia Miejskiej Biblioteki Publicznej rozpoczyna się w 1946 roku, ale tradycje bibliotekarskie Świecia sięgają połowy XVII wieku. Jako początek zbiorów bibliotecznych w Świeciu należy przyjąć zbiór ksiąg przechowywanych w klasztorze Bernardynów, a następnie w kościele farnym w Świeciu. Biblioteka ta niestety zachowała się tylko we fragmentach w Archiwum Diecezjalnym w Poznaniu.
W okresie międzywojennym kolejnym krokiem w rozwoju bibliotekarstwa w Świeciu była aktywna działalność bibliotek Towarzystwa Czytelni Ludowych. W 1908 roku w powiecie świeckim było 19 bibliotek TCL, w 1912 roku 29, a w 1913 roku 36. Po wybuchu I wojny światowej działalność bibliotek TCL zamarła. W 1938 roku na terenie Świecia i powiatu działały dwie biblioteki TCL i 12 punktów bibliotecznych z liczbą książek blisko 5000 egzemplarzy. Okres II wojny światowej przerwał działalność bibliotek. Zniszczenia wojenne dotknęły zarówno pomieszczeń bibliotecznych, jak i księgozbiorów. Zachowały się nieliczne pozycje rozproszone wśród mieszkańców miasta i okolic.
W 1946 roku na mocy dekretu z dnia 17 kwietnia O bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi, który miał zasadnicze znaczenie dla rozwoju bibliotekarstwa w odradzającej się Polsce, powołana do życia została sieć bibliotek powszechnych, szkolnych i naukowych. W Świeciu organizowaniem bibliotek zajął się Edmund Meller, bibliotekarz, nauczyciel i działacz społeczno-oświatowy. Dzięki jego wielkiemu zaangażowaniu we wrześniu 1946 roku powstały równocześnie Powiatowa Biblioteka Publiczna i Miejska Biblioteka Publiczna. Uchwałą Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z dnia 14 listopada 1954 roku połączono Powiatową Bibliotekę Publiczną i Miejską Bibliotekę Publiczną. W lipcu 1975 roku na mocy zarządzenia Wojewody Bydgoskiego Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną przekształcono w Rejonową Bibliotekę Publiczną, która z kolei w 1991 roku na mocy ustawy o samorządzie terytorialnym została przemianowana na Miejską Bibliotekę Publiczną i działała w strukturach Ośrodka Kultury Sportu i Rekreacji w Świeciu. Od 1 lipca 2004 roku Biblioteka jest samodzielną jednostką.
Kształtowanie się sieci placówek Biblioteki
Sieć Miejskiej Biblioteki Publicznej w Świeciu rozrastała się z upływem lat. We wrześniu 1948 roku powstała pierwsza filia biblioteki w Przechowie. W styczniu 1968 roku przy Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej uruchomiono oddział dla dzieci.
Lata siedemdziesiąte były bardzo pomyślne dla rozwoju biblioteki. Powstały kolejne filie: Filia dla dzieci w Przechowie, Filia w Czaplach, Grucznie i Szpitalu Rejonowym. W 1989 roku utworzono filię dla dzieci na osiedlu Marianki, którą w 2001 roku rozszerzono o Oddział dla dorosłych. Obecnie MBP posiada 6 filii i 5 punktów bibliotecznych.
Na przestrzeni lat biblioteka kilkakrotnie zmieniała swoją lokalizację. Pierwszy lokal, jaki zajmowała Powiatowa Biblioteka Publiczna, znajdował się na ulicy Mickiewicza 27, następnie została przeniesiona do gmachu Szkoły Gospodarczej mieszczącej się na ulicy Kościuszki. W 1949 roku Bibliotekę przeniesiono do budynku na ulicę 10 Lutego 6, a w marcu 1952 do budynku na Plac I Maja 3 (obecnie Duży Rynek), gdzie mieściła się Miejska Biblioteka Publiczna. W 1956 roku połączone biblioteki przeniesiono do lokalu przy ul. Mickiewicza, a następnie w 1958 roku do Powiatowego Domu Kultury. Pod koniec lat 60-tych Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną przeniesiono do pomieszczeń biblioteki na ulicę Wojska Polskiego 141.
Nowa siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej w Świeciu, przy ulicy Sienkiewicza 4, została otwarta 24 października 2015r. Nowoczesna, atrakcyjna bryła przyciąga zainteresowanych, a przestrzenie wewnątrz niej dają możliwość zarówno łatwego dostępu do zbiorów, jak też umożliwiają ich właściwe wyeksponowanie i składowanie. Przestronne wnętrza pozwalają na pełnienie różnorodnych funkcji, od udostępniania zbiorów, poprzez zajęcia dla dzieci i dorosłych aż do swobodnego korzystania ze stanowisk komputerowych. Budynek jest przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz opiekunów małych dzieci. Atutem nowej siedziby jest parking przy bibliotece oraz sala wielofunkcyjna na spotkania autorskie, konferencje i warsztaty.
Właściwie zagospodarowana przestrzeń biblioteczna pozwala wykorzystać nowe pomieszczenia tak, by funkcjonalność i estetyka nowej siedziby biblioteki była atrakcyjna dla użytkowników.
Pracownicy Biblioteki
Pierwszą kadrę Biblioteki tworzyli: Teresa Kęsik, Janina Manthey, Teresa Wojdyłła i Gertruda Lula, a Edmund Meller został pierwszym dyrektorem Powiatowej Biblioteki Publicznej.
Od 1950 roku funkcję dyrektora Biblioteki Powiatowej pełniła Janina Manthey. Kolejnym dyrektorem Powiatowej Biblioteki Publicznej od 15 marca 1952 roku był Witold Meller (brat Edmunda). W pierwszym okresie istnienia biblioteki trudno było pozyskać do pracy wykwalifikowanych pracowników. Brakowało osób z wykształceniem bibliotekarskim. W lutym 1985 roku stanowisko kierownika objęła Jadwiga Meller (dotychczasowy kierownik działu instrukcyjno-metodycznego w RBP w Świeciu).
W latach 1987-2005 kierownikiem Biblioteki była Melitta Krzywańska. Od 1 września 2005 roku stanowisko dyrektora Biblioteki piastuje Beata Szymańska. Obecnie Biblioteka zatrudnia 21 pracowników, w tym 16 osób na stanowiskach bibliotekarskich.
Kształtowanie się księgozbioru
Po utworzeniu w 1946 roku Powiatowej Biblioteki Publicznej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Świeciu rozpoczęto gromadzenie księgozbioru. W tym czasie zakup książek był bardzo trudny, bowiem oprócz dostatecznych środków pieniężnych brakowało również książek. W 1947 roku postanowiono urządzić zbiórkę darów dla biblioteki, która spotkała się z bardzo dużym odzewem mieszkańców Świecia. Dzięki tej akcji zebrano 2000 książek, które po poddaniu selekcji i opracowaniu rozdzielono do bibliotek. Organizowano również zbiórki pieniędzy, bardzo potrzebnych na zakup nowych książek oraz na urządzenie i wyposażenie biblioteki w niezbędny sprzęt.
Pierwszy wpis w księdze inwentarzowej Powiatowej Biblioteki Publicznej dokonany został 24 września 1946 roku. Pod koniec 1946 roku księgozbiór biblioteki, na który składały się głównie dzieła polskich autorów: Mickiewicza, Sienkiewicza, Żeromskiego, Morcinka, Dygata, Zapolskiej, Staffa i Norwida oraz dzieła pisarzy obcych, takich jak Balzak, Dumas, Kipling, Zwieg. Oprócz literatury pięknej nie brakowało literatury popularno-naukowej. Powiatowa Biblioteka Publiczna w Świeciu była składnicą książek. Główną jej rolą było gromadzenie, opracowanie i przekazywanie książek do Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz do bibliotek w terenie. W 1954 roku po połączeniu Powiatowej Biblioteki Publicznej i Miejskiej Biblioteki Publicznej księgozbiór obu bibliotek zespolono i od tej pory zapisy w księdze inwentarzowej dotyczyły już tylko jednej biblioteki Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Świeciu. Księgozbiór liczył 25 tys. woluminów. Zawierał między innymi prawie całą klasykę polską i znaczącą liczbę książek pisarzy zagranicznych.
Pod koniec lat 70-tych zbiory Biblioteki osiągnęły liczbę 76 tys. woluminów, a na początku lat 90-tych księgozbiór Miejskiej Biblioteki Publicznej łącznie z filiami wynosił 87 tys. woluminów.
Obecnie Biblioteka Miejska dysponuje księgozbiorem liczącym 96 tys. woluminów. Składają się na niego wydawnictwa specjalistyczne, encyklopedie, słowniki, prasa oraz literatura piękna. Pracownicy Biblioteki starają się, by był on dostosowany do potrzeb różnych grup czytelników i zaspakajał ich oczekiwania.
Stan komputeryzacji Biblioteki
W 1997 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Świeciu rozpoczęto komputeryzację. Obejmuje ona zbiory oddziału dla dorosłych, dla dzieci, czytelni i magazynu. Biblioteka korzysta z programu informacyjno-wyszukiwawczego SOWA, który m.in. umożliwia automatyzację wielu procesów bibliotecznych gromadzenie zbiorów, katalogowanie, wyszukiwanie informacji, tworzenie zestawień o posiadanych zbiorach. Wprowadzane nowości oraz książki ze starego księgozbioru. W zamierzeniach biblioteki jest objęcie komputeryzacją wszystkich oddziałów i filii biblioteki.
W marcu 2004 roku w ramach programu IKONKA Ministerstwo Nauki i Informatyzacji wyposażyło bibliotekę w sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem, co umożliwiło utworzenie trzech stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu dla czytelników.
W 2009r. Miejska Biblioteka Publiczna w Świeciu złożyła wniosek do Programu Rozwoju Bibliotek realizowanego przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Dzięki temu uzyskaliśmy 12 zestawów komputerowych z oprogramowaniem, laptop, rzutnik wraz z ekranem, 7 szt. urządzeń wielofunkcyjnych oraz 7 szt. innych urządzeń (router Wi-fi, listwa przepięciowa).
W 2012r. biblioteka zgłosiła się do programu dotacyjnego „Kraszewski. Komputery dla bibliotek” w ramach narodowego programu rozwoju czytelnictwa. Efektem zgłoszenia było przyznanie świeckiej książnicy dotacji na zakup 6 komputerów. Pięć z nich trafiło do użytku czytelników, ostatni jest wykorzystywany do obsługi bazy danych i katalogowania. Zakup sprzętu komputerowego został dofinansowany ze środków Instytutu Książki.
Działalność upowszechnieniowa
MBP od początku swego istnienia prowadzi działalność kulturalno-oświatową, aktywnie włączając się w odradzające się po II wojnie Światowej życie kulturalne Świecia. Największym problemem powojennym była walka z analfabetyzmem. Biblioteki jako jedyne w mieście instytucje posiadające książki w języku polskim służyły pomocą w nauce czytania, wyszukując i wypożyczając książki z dużym drukiem, łatwe do nauki czytania.
W latach 50-tych ważnym zadaniem biblioteki było rozpowszechnienie czytelnictwa na wsi. Temu celowi służyła zorganizowana w 1957 roku akcja: Wieś czyta.
Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna, a następnie Rejonowa Biblioteka Publiczna starała się, by książka docierała do każdego mieszkańca, szczególnie na wsi. Tworzono punkty biblioteczne w Państwowych Gospodarstwach Rolnych, w Klubach Rolnika, w Klubach Prasy i Książki itp. W latach 70-tych biblioteka posiadała przeszło 100 punktów bibliotecznych.
Obecnie Miejska Biblioteka Publiczna prowadzi różne formy pracy z czytelnikami. Organizowane są liczne konkursy czytelnicze, plastyczne dla dzieci i młodzieży, wystawy książek, wycieczki do biblioteki, lekcje biblioteczne i pogadanki oraz spotkania autorskie.
Dla najmłodszych czytelników przeznaczone są konkursy i zabawy m.in. Najaktywniejszy czytelnik, konkurs plastyczny „Mój przyjaciel Miś”, literacki „Misiowe opowieści”, konkurs plastyczny. W baśniowym świecie pana Andersena, spotkanie plenerowe: „Wakacyjne spotkanie z książką”, „Dzień Ojca z Biblioteką”.
Spotkania autorskie to najbardziej popularna forma promocji MBP w Świeciu. Organizowane są już od początku lat 70-tych. Odbyły się spotkania m.in. ze: Zbigniewem Herbertem, Jerzym Wolniewiczem, Wandą Żółkiewską, Krzysztofem Nowickim, Wojciechem Żukrowskim, Marianem Turwidem, Magdą Samozwaniec, Martą Fox, Stanisławem Janickim (prowadzącym w telewizji popularną audycję W starym kinie), z matką chrzestną statku m/s Świecie Haliną Janowską, a także z pisarzami regionalnymi m.in.: z Bolesławem Eckertem, Romanem Senskim, Józefem Wawroniem, Janem Jakubikiem, Romanem Landowskim, Dorotą Kiedrowską. W roku 2007 czytelnicy mieli okazję osobiście poznać Annę Janko, poetkę i felietonistkę, a także Krzysztofa Petka, dziennikarza, reportażystę, autora powieści sensacyjno-przygodowych.
Biblioteka organizuje także wystawy okolicznościowe. Można było obejrzeć m.in. ciekawą ekspozycję ekslibrisów, dotyczących różnych bibliotek na terenie naszego kraju. Wspólnie ze Związkiem Byłych Więźniów Oświęcimia i Birkenau oraz z Domem Kultury pokazano pamiątki przechowane przez więźniów obozów koncentracyjnych. Z okazji Kongresu Kociewskiego przygotowano wystawę: Świecie na Kociewiu, a w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa miały miejsce wystawy: Zabytki Ziemi Świeckiej w literaturze oraz Świecie wczoraj i dziś w fotografii. Dużym zainteresowaniem cieszyła się wystawa prac fotograficznych Jarosława Tarczykowskiego, połączona z pokazami multimedialnymi.
Przyjaciele Biblioteki
Miejska Biblioteka Publiczna w Świeciu od początku swego istnienia otwarta jest na współpracę z różnymi instytucjami. W latach 70-tych Biblioteka współpracowała z Komitetem Obwodowym Nr 8 Samorządu Mieszkańców dzielnicy Przechowo, który pomógł stworzyć Filię dla dzieci. Do grona współpracujących instytucji zaliczały się m.in.: Spółdzielnia Mieszkaniowa, Zakłady Celulozy i Papieru w Świeciu, Klub Jubilatka.
Od 1984 roku Biblioteka współpracuje z sekcją literacką Towarzystwa Miłośników Ziemi Świeckiej, corocznie organizując Ogólnopolski Konkurs Poetycki. Laureatami tego konkursu byli m.in. poeci związani ze Świeciem: Roman Senski, Dorota Kiedrowska i Bożena Ronowska.
Stałymi darczyńcami Biblioteki są czytelnicy, którzy często dzielą się swoimi księgozbiorami, a także wiele firm ze Świecia przyczyniających się do podnoszenia jakości pracy Biblioteki.